Wokół roli Oddziału II Sztabu Generalnego WP w sowieckiej operacji dezinformacyjnej „Trust”. Refleksje na marginesie książki Marka Świerczka

The purpose of this study is to review the book Największa klęska polskiego wywi- adu. Sowiecka operacja dezinformacyjna „Trust” 1921–1927 [The greatest defeat of Polish Intelligence. Soviet disinformation operation „Trust” 1921–1927], written by Marek Świerczek. “Trust” was a cryptonym of well known secret operation of Soviet counterintelligence against Russian “white exile” and foreign intelligence services working against Soviet Russia and next USSR. An important role in this operation played Polish Military Intelligence (Second Department of Polish General Staff), being for almost six years successfully misleading by Soviet secret service GPU. As a result, Polish intelligence became not only an object of Soviet inspiration, but also because of its mark among intelligence services working against USSR – an important “channel of inspiration” for GPU, especially towards European secret services. Doubtless, the Świerczek’s book is interesting and sometimes inspiring. Nevertheless, author – according to his theses – did not present any convincing evidence for one of fundamental questions of this work, i.e. existence of Soviet agency inside the Second Department of Polish General Staff.Celem artykułu jest recenzja książki Marka Świerczka Największa klęska polskie- go wywiadu. Sowiecka operacja dezinformacyjna „Trust” 1921–1927. „Trust” to kryptonim znanej operacji sowieckiego kontrwywiadu przeciwko białej emigracji rosyjskiej oraz obcym służbom wywiadowczym działającym w Rosji sowieckiej, a następnie ZSRR. Ważną rolę w tej operacji odegrał polski wywiad wojskowy (Oddział II Sztabu Generalnego WP), który nie tylko stał się obiektem trwającej przez sześć lat sowieckiej inspiracji, ale też – ze względu na swoją pozycję wśród służb wywiadowczych pracujących przeciwko ZSRR – ważnym dla GPU kana- łem inspiracji, zwłaszcza w stosunku do wywiadów państw europejskich. Książka to bez wątpienia interesująca i inspirująca. Niemniej jednak autor w odniesieniu do postawionych przez siebie hipotez nie przedstawił przekonujących dowodów na istnienie sowieckiej agentury w Oddziale II Sztabu Generalnego WP, co jest jedną z kluczowych kwestii w tej pracy